Het project.
In Katako-Kombe (Democratische Republiek Congo, Provincie Sankuru) loopt een structureel gezondheidsproject in samenwerking met de Belgische Ontwikkelingssamenwerking en de ngo Memisa. De bevolking wordt er geschat op 130.000 inwoners. De gezondheidszone beslaat een gebied met de oppervlakte van meer dan ¼ van België met zowat de vorm van de provincies Oost en West Vlaanderen plus Antwerpen, evenwel met een sterk gedecentraliseerd gelegen ziekenhuis in Poperinge. Over de gezondheidszone zijn 17 gezondheidscentra (centres de santé) verspreid waar men terecht kan voor basisgezondheidszorg. Meer ingewikkelde gevallen worden naar het ziekenhuis verwezen, maar de afstand kan meer dan 200 km, over zeer slechte wegen, bedragen.
Toen het project startte in 2002 was nagenoeg elke medische activiteit stilgevallen. Er werd niet meer gevaccineerd, er was amper medicatie, er was niet het minste vervoermiddel, het ziekenhuis was bouwvallig en kende heel weinig activiteit, de gezondheidscentra werkten zonder materiaal in vervallen hutten. Sinds jaar en dag was geen opleiding meer gegeven aan de gezondheidswerkers. De enige dokter kon alleen lijdzaam toekijken.
Intussen werden de nodige structuren uitgebouwd zodat basisgezondheidszorg wordt verzekerd zoals vaccinatie, moeder- en kindzorg, raadplegingen, correcte diagnose en behandeling van de meest voorkomende ziekten (malaria, diarree, luchtwegeninfecties, tuberculose, AIDS). Er wordt erover gewaakt dat deze activiteiten ook de meest afgelegen dorpen en de armste bevolking dekken. Er zijn geneesmiddelen voorhanden om de meest voorkomende ziekten te behandelen. De meeste gezondheidscentra werden heropgebouwd. En er werd gezorgd voor vervoermiddelen (fietsen, enkele motoren en één 4x4).
Het ziekenhuis onderging belangrijke rehabilitatie- en bouwwerken en beschikt nu over een goed uitgerust operatiekwartier en moederhuis, over een klein laboratorium, basisradiologie, echografie, oftalmologie. Het beschikt ook over een dienst pediatrie en interne geneeskunde. Onze partners (dokters, verpleegkundigen, administratief personeel) kregen heel wat opleiding en er is een goed beheer (ook op financieel vlak) ter plaatse. Bevallingen, keizersneden en de meest essentiële operaties worden nu in zeer degelijke omstandigheden uitgevoerd tegen een lage prijs.
De NGO Artsen zonder Vakantie zendt tweemaal per jaar missies om lokale mensen op te leiden in chirurgische en andere technieken en sinds 2011 worden ook oog- en fisteloperaties verricht door andere partners (OORL, Light for the World, MSH-Prosani).
Katako-Kombe ligt in het centrum van Congo en is héél moeilijk te bereiken. Dat maakt dat alles (medicatie, medisch materiaal, brandstof …) maandenlang onderweg is (per boot en nadien per vrachtwagen). Alle transport naar Katako-Kombe is daarom ook bijzonder duur.
Er wordt heel veel uitgegeven aan energiekosten, o.m. om de generator van het ziekenhuis draaiende te houden en de moto’s en 4x4 toe te laten materiaal, medicatie en zieken te vervoeren en de nodige supervisies te verrichten. Energy Assistance, zal in 2016 zonnepanelen installeren om een deel van de energiebehoeften van het ziekenhuis op te vangen; de autonomie van de energieaanvoer met zonnepanelen zal nadien uitgebreid worden. De laatste jaren werd ook werk gemaakt van een degelijke waterbevoorrading voor het ziekenhuis, maar er wordt naar een duurzame oplossing gezocht om over voldoende water te beschikken tijdens het droge seizoen. Er werd ook gestart met een drinkbaar waterproject voor de dorpen.
Het project werd van 2002 tem 2007 opgevolgd in samenwerking met de ngo Protestantse Solidariteit en sinds 2008 met de ngo Memisa, telkens ism de Belgische Ontwikkelingshulp; hierbij kan Memisa rekenen op een professioneel goed uitgebouwde ploeg in België en in Congo. Punctuele steun kwam/komt ook van andere ontwikkelingsorganisaties: CRS, MSH, Prosani, Unicef, UNDP, Cordaid, Caritas, ACF, Alima, Sanru, ASF maar de echte structurele en lange termijn hulp komt hoofdzakelijk van Memisa. Sinds 2007 verzorgt Artsen Zonder Vakantie ook missies (chirurgie, gynaecologie, pediatrie, verpleegkunde, anesthesie). Een nauwe samenwerking met de Congolese overheid is een essentieel onderdeel van onze visie; we implementeren zoveel mogelijk het nationaal gezondheidszorgprogramma; planning en evaluaties worden gemeenschappelijk uitgevoerd. Spijtig genoeg zijn de financiële en structurele middelen die de Staat ter beschikking stelt erg beperkt.
Dank zij vormingen en missies van binnen- en buitenlandse experts zijn de capaciteiten van onze lokale medewerkers zijn er met de jaren enorm op vooruit gegaan. Er werden mechanismen ingebouwd om hen autonomie te verlenen bij de meeste beslissingen.
Er bestaat een jumelage tussen het ziekenhuis in Katako-Kombe en het ziekenhuis Maria Middelares in Gent. Hierbij worden regelmatig medisch materiaal en uniformen opgestuurd, maar worden ook fondsen verzameld waarmee specifieke activiteiten, vormingen en infrastructuurwerken worden bekostigd.
Ikzelf evalueer sinds 2002 jaarlijks ter plaatse het project en rapporteer hierbij o.m. aan de Belgische Coöperatie en Memisa; ik heb een erkenning in cardiologie, Tropische Geneeskunde en Public Health en ben consulent voor medische ontwikkelingsorganisaties. Bij deze gelegenheid bespreek ik met de lokale partners en de vertegenwoordigers van het Ministerie van Volksgezondheid het jaarlijkse actieplan, de noden, de geplande uitgaven met het beschikbare budget enz..
Hetgeen de Belgische Ontwikkelingssamenwerking ter beschikking stelt is ontoereikend om de verworvenheden en verder uitbouw van dit project mogelijk te maken. Financiële steun van organisaties, instellingen en individuen is dan ook heel welkom (en fiscaal aftrekbaar).
Yves Kluyskens.
P.S.: Steunen? Klik hier!
Film: klik hier!
Let wel, het duurt misschien wel een drietal minuten eer de film zichtbaar wordt (zwaar bestand). Dank voor jullie geduld.
Het project in een notendop.
In Katako-Kombe (Democratische Republiek Congo, Provincie Sankuru) loopt een structureel gezondheidsproject in samenwerking met de Belgische Ontwikkelingssamenwerking en de ngo Memisa. De gezondheidszone telt 17 gezondheidscentra (centres de santé) en een ziekenhuis en telt 135.000 inwoners.
Bij de aanvang van het project in 2002 was nagenoeg alle medische activiteit gestopt en was de infrastructuur onbestaande of in erbarmelijke toestand.
Er werd progressief basisgezondheidszorg uitgebouwd, zowel in de gezondheidscentra als in het ziekenhuis. Momenteel werken de preventieve diensten, zoals vaccinatie en moeder- en kindzorg, naar wens en kunnen de meest voorkomende ziekten correct behandeld en opgevolgd worden. Het ziekenhuis beschikt over de basisafdelingen (heelkunde, moederhuis, pediatrie, interne, gynaecologie, oftalmologie, beeldvorming, laboratorium, sterilisatie) en de meest voorkomende operaties kunnen veilig uitgevoerd worden.
Er wordt intensief gewerkt aan bijscholing en capaciteitsopbouw. Artsen Zonder Vakantie komt tweemaal per jaar de lokale mensen opleiden in chirurgische en andere medische technieken.
Katako Kombe krijgt ook punctuele hulp van andere ngo’s en organisaties (zoals USAID, Unicef, UNDP, Global Fund…); de Belgisch ngo OORL zorgt voor oogoperaties. Er bestaat een vruchtbare jumelage tussen het lokale ziekenhuis en het ziekenhuis Maria Middelares in Gent.
De samenwerking met de Congolese autoriteiten verloopt vlot en constructief. Het project wordt regelmatig grondig geëvalueerd en bijgestuurd.
Hetgeen de Belgische Ontwikkelingssamenwerking ter beschikking stelt is ontoereikend om de verworvenheden en verder uitbouw van dit project mogelijk te maken. Financiële steun van organisaties, instellingen en individuen is dan ook heel welkom (en fiscaal aftrekbaar).
Yves Kluyskens.
